26 stycznia 2023 r. odbyło się posiedzenie Komisji ds. obywatelskich, samorządu, porządku publicznego, opieki społecznej i zdrowotnej Rady Miejskiej w Trzebnicy. Celem posiedzenia było zaopiniowanie projektu uchwały w sprawie zasad i trybów przeprowadzania konsultacji z mieszkańcami Gminy Trzebnica, który został złożony przez Stowarzyszenie Mieszkańców Dla Trzebnicy w ramach obywatelskiej inicjatywy uchwałodawczej.

W komisji uczestniczyło czterech przedstawicieli Komitetu Inicjatywy Uchwałodawczej: Iwona Kurowska, Magdalena Mazur, Sławomir Ćwikła, Michał Krawiec.

Przypomnijmy, że 30 listopada 2022 r. Stowarzyszenie złożyło do Rady Miejskiej w Trzebnicy wniosek o podjęcie uchwały w sprawie zasad i trybów przeprowadzania konsultacji z mieszkańcami gminy Trzebnica, pod którym zebrano 364 podpisy mieszkańców popierających projekt uchwały.

Podczas głosowania za przyjęciem projektu uchwały był jeden radny – Mirosław Marzec, natomiast przeciwko przyjęciu głosowało sześcioro radnych z ugrupowania burmistrza Marka Długozimy: Artur Gajowy (przewodniczący komisji), Mateusz Stanisz, Mateusz Kempa, Magdalena Orzechowska, Lech Taraszczuk oraz Zenobiusz Modliborski. Nikt nie wstrzymał się od głosu. Swoje poparcie dla projektu wyraził również radny Krzysztof Śmiertka, jednak przed ostatecznym głosowaniem musiał opuścić salę obrad i nie brał udział w głosowaniu.

Zatem rekomendacja Komisji, do przedłożenia Radzie miejskiej uchwały jest negatywna. Warto w tym miejscu dodać, że Radny Mateusz Stanisz, który jako jeden z pierwszych zabrał głos w dyskusji, zadeklarował całkowite poparcie dla inicjatywy Stowarzyszenia. Zapewnił, że jest zwolennikiem konsultacji społecznych, podpisuje się pod inicjatywą obiema rękami, jest oczywiście za… ale zagłosuje przeciw.

Jakie były argumenty za odrzuceniem projektu?

Głównym argumentem był, zdaniem Radnych, zbyt szeroki zakres zagadnień, w których mieszkańcy gminy mogliby wyrazić swoje zdanie. Obawy dotyczyły także ewentualnego uchylenia przez nadzór wojewody uchwały podjętej w takiej formie, ze względu na jej niezgodność z prawem. Z krytyką spotkał się również zapis w projekcie dotyczący tego, kto mógłby złożyć do burmistrza wniosek o przeprowadzenie konsultacji. Za niedopuszczalne Radni uznali możliwość złożenia takiego wniosku przez grupę co najmniej 5 radnych. Argumentem za odrzuceniem projektu uchwały z takimi zapisami była obawa sparaliżowania pracy Rady i urzędu zbyt dużą ilością wniosków o przeprowadzenie konsultacji z mieszkańcami. Ponadto Radni wskazywali, że na bieżąco konsultują swoje działania w licznych rozmowach z mieszkańcami i wsłuchują się w ich potrzeby, co ma odzwierciedlenie w podejmowanych przez nich decyzjach dotyczących gminy. Wskazywali również na znaczne koszty związane z przeprowadzaniem takich konsultacji.

Przedstawiciele Komitetu Inicjatywy Uchwałodawczej podkreślają, że:

Zgodnie z art. 5a ust. 2 ustawy o samorządzie gminnym rada gminy jest zobligowana do podjęcia uchwały w sprawie zasad i trybu przeprowadzania konsultacji z mieszkańcami gminy. Do chwili obecnej Rada Miejska w Trzebnicy nie uchwaliła takiej uchwały, a konsultacje społeczne prowadzone są tylko w tych obszarach, gdzie są wymagane obligatoryjnie. Poza tym trudno nazwać luźne rozmowy z mieszkańcami, za formę konsultacji społecznych w sprawach ważnych dla gminy. W myśl przepisów ww. ustawy zasady i tryb ich prowadzenia musi być usankcjonowany uchwałą.

Inicjatywa prowadzona była w ramach akcji Masz Głos – Fundacja Batorego i projekt uchwały zanim został złożony do Rady Miejskiej był konsultowany z prawnikami, którzy wąsko specjalizują się w tej tematyce.

Trudno zatem o lepszą rekomendację, przygotowaną przez wybitnych specjalistów. Od 30 listopada 2022 Radni, jeśli mieli wątpliwości natury prawnej, również mogli go skonsultować z prawnikami gminy, ale tego nie zrobili. Bazując, co przyznali, jedynie na swoich subiektywnych odczuciach i przeczuciach.

Stowarzyszenie uważa, że obawa składania wielu wniosków o konsultacje społeczne przez mieszkańców jest bezzasadna. Jeśli pojawiłoby się sporo takich wniosków, świadczyłoby to o sile świadomości obywatelskiej i chęci dyskutowania na tematy ważne dla społeczności mieszkańców Gminy Trzebnica. Zaangażowanie mieszkańców należy doceniać i być otwartym na rozmowę. Nie można ograniczać dyskusji jedynie do posiedzeń Rady Miejskiej, gdzie obradować w swoim gronie mogą jedynie radni.

Prowadzenie konsultacji społecznych oczywiście będzie kosztować. Lecz ten koszt jest niewspółmierny do zysków, które otrzymałaby nasza gmina w obszarze obywatelskim. Demokracja kosztuje. Ale czy naprawdę w tym przypadku byłoby to nie do udźwignięcia? Udostępnienie jednego z licznych pomieszczeń gminy lub podległych jednostek organizacyjnych jest kosztem podstawowym. To nie powinno stać się przeszkodą, ani argumentem przeciw ich organizacji. Form i rodzajów konsultacji społecznych jest jednak bardzo wiele. Nie tylko bezpośrednie spotkania z mieszkańcami, ale np. ankiety.

Obawy zgłaszane przez Radnych odnośnie paraliżu pracy Rady i urzędu w świetle przewidzianego w proponowanym projekcie „wentylu bezpieczeństwa” w postaci zapisu, że decyzję o przeprowadzeniu konsultacji może podjąć Burmistrz Gminy Trzebnica lub Rada Miasta w Trzebnicy – są zbyt daleko idące.

Jeśli mieszkańcy chcieliby rozmawiać z przedstawicielami władzy na wybrany temat, należy im to umożliwić. Nie powinno być żadnych “tabu”, które władza chce wyłączyć z dyskusji.

Rada nie jest związana treścią projektu uchwały, ponieważ jest „gospodarzem” procesu uchwałodawczego. Byliśmy przygotowani do dyskusji nad wprowadzeniem ewentualnych poprawek lub zmian w naszym projekcie przygotowanych i zaproponowanych przez Radnych. Radni opiniujący ten projekt nie skorzystali jednak z tej możliwości i odrzucili go w całości.

Za dobrą monetę uznano słowa Przewodniczącego Rady Miejskiej w Trzebnicy oraz Przewodniczącego Komisji ds. obywatelskich, samorządu, porządku publicznego, opieki społecznej i zdrowotnej Rady Miejskiej w Trzebnicy o poparciu naszej inicjatywy uchwałodawczej i przygotowaniu przez Radę projektu własnej uchwały. Niestety nie udało usłyszeć konkretnej deklaracji, w jakim czasie ten projekt powstanie i będzie procedowany, ale warto mieć nadzieję, że przy tak stanowczo złożonej deklaracji już niebawem mieszkańcy będą mogli pochwalić się możliwością uczestniczenia we współdecydowaniu o naszej gminie, a uchwalona przez Radę Miejską w Trzebnicy uchwała będzie określała w sposób kompletny i wyczerpujący zasady i tryby przeprowadzania konsultacji z mieszkańcami.

Podczas zbierania podpisów pod projektem uchwały jeden z mieszkańców bardzo trafnie zauważył, że konsultacje są potrzebne „żeby władza pamiętała o tym, że są mieszkańcy” – czyż to nie jest znakomita puenta całości?

Treść projektu uchwały: https://tiny.pl/wwgkm