Radni Koalicji Obywatelskiej w Radzie Powiatu Trzebnickiego złożyli 29 listopada 2024 roku wniosek o odwołanie starosty Małgorzaty Matusiak. Następnie po upływie ustawowych 30 dni radni złożyli na ręce Przewodniczącej Rady Anny Morawieckiej wniosek o zwołanie sesji nadzwyczajnej w celu dalszego procedowania wniosku o odwołanie. Jednak Przewodnicząca nie zwołała rady w ustawowym terminie. Dlaczego?

Przewodnicząca Anna Morawiecka stwierdziła, że przyczyną jest fakt, iż do tej pory nie zebrała się Komisja Rewizyjna, której opinia zgodnie z ustawą jest wymagana do procedowania wniosku o odwołanie starosty Małgorzaty Matusiak. Z kolei Przewodniczący Komisji Rewizyjnej Rafał Zagórski nie zwołuje posiedzenia komisji, ponieważ twierdzi, że czeka na pismo od starosty, w którym ta ma odnieść się do zarzutów zawartych we wniosku o jej odwołanie.

Jak zauważyli radni Koalicji Obywatelskiej, takie działanie może w sposób nieuprawniony opóźniać procedurę odwołania starosty przez kolejne miesiące. Radni zarzucają przewodniczącej Morawieckiej oraz przewodniczącemu Zagórskiemu, że takie działanie jest niezgodne z prawem.

Na merytoryczne pytanie radnego Koalicji Obywatelskiej na jakiej podstawie prawnej przewodniczący Rafał Zagórski uzależnia zwołanie Komisji Rewizyjnej od otrzymania pisemnego odniesienia się starosty do zarzutów zawartych we wniosku, ten odpowiedział: „Panie radny ja jestem adwokatem i mam w głowie paragrafy?”.

Dodatkowo radny Rafał Zagórski postraszył, że jeśli ktoś będzie rzucał oskarżeniami o łamanie prawa, spotka się z nim w sądzie. Z kolei przewodnicząca Anna Morawiecka zasugerowała radnym Koalicji Obywatelskiej, aby złożyli w tej sprawie zawiadomienie do prokuratury (film poniżej).

Czy Przewodnicząca Rady Powiatu łamie prawo nie zwołując sesji na wniosek radnych opozycyjnych?

Istnieją podstawy, by twierdzić, że Przewodnicząca Rady Powiatu Anna Morawiecka naruszyła prawo, nie zwołując sesji nadzwyczajnej w ustawowym terminie. Oto kluczowe kwestie:

1. Obowiązek zwołania sesji nadzwyczajnej
   Zgodnie z ustawą o samorządzie powiatowym (art. 15 ust. 7), przewodniczący rady powiatu ma obowiązek zwołać sesję nadzwyczajną na wniosek określonej grupy radnych (minimum ¼ składu rady) w ciągu 7 dni od dnia złożenia wniosku. Nie jest to uprawnienie uznaniowe – to obowiązek.
2. Wymóg opinii Komisji Rewizyjnej a termin zwołania sesji
   Opinia Komisji Rewizyjnej w sprawie odwołania starosty jest wymagana przez prawo, ale nie stanowi warunku wstępnego do zwołania sesji. Ustawa nie daje Przewodniczącej Rady Powiatu prawa do wstrzymywania zwołania sesji ze względu na brak opinii komisji.
3. Zablokowanie działania Komisji Rewizyjnej
   Przewodniczący Komisji Rewizyjnej zwleka z wydaniem opinii, powołując się na brak odpowiedzi starosty na jego prośbę o odniesienie się do zarzutów. Nie ma jednak podstaw prawnych do uzależniania wydania opinii od takiej odpowiedzi. Opinia komisji może być wydana na podstawie dostępnych materiałów.
4. Możliwe konsekwencje prawne dla Przewodniczącej Rady
   • Naruszenie art. 15 ust. 7 ustawy o samorządzie powiatowym może skutkować zarzutem działania niezgodnego z prawem.
   • Radni mogą skierować skargę do wojewody jako organu nadzorczego, który ma prawo interweniować w przypadku naruszenia prawa przez organy samorządu.
   • W skrajnym przypadku, jeśli blokowanie sesji zostanie uznane za świadome naruszenie prawa, można rozważyć zawiadomienie organów ścigania o możliwości popełnienia przestępstwa nadużycia uprawnień (art. 231 Kodeksu karnego).

Istnieją zatem podstawy, aby twierdzić, że Przewodnicząca Rady Powiatu naruszyła prawo, nie zwołując sesji nadzwyczajnej w terminie. Wymóg uzyskania opinii Komisji Rewizyjnej nie stanowi uzasadnienia dla odmowy zwołania posiedzenia. Radni mogą dochodzić swoich praw, składając skargę do wojewody lub wnioskując o działania prawne wobec Przewodniczącej.

Czy Przewodniczący Komisji Rewizyjnej łamie prawo?

Podobnie jak w przypadku Przewodniczącej Anny Morawieckiej istnieją podstawy, by twierdzić, że Przewodniczący Komisji Rewizyjnej Rafał Zagórski naruszył prawo poprzez opóźnianie wydania opinii, co w konsekwencji wpłynęło na zablokowanie procedury odwołania starosty. Oto kluczowe kwestie:

• 1. Obowiązek wydania opinii przez Komisję Rewizyjną
• Zgodnie z art. 31 ustawy o samorządzie powiatowym, Komisja Rewizyjna jest organem powołanym do kontroli działalności zarządu powiatu, a w szczególności do wydawania opinii w sprawie odwołania starosty.
• Przepisy prawa nakładają na komisję obowiązek wydania opinii, ale nie uzależniają tego od odpowiedzi starosty na jakiekolwiek pytania czy wyjaśnienia. Komisja powinna działać na podstawie dostępnych dokumentów i materiałów.
  
  2. Zwłoka w działaniu jako naruszenie prawa
• Przewodniczący Komisji Rewizyjnej, twierdząc, że nie zwołuje posiedzenia, bo czeka na odpowiedź starosty, faktycznie blokuje procedurę odwołania, co może być uznane za działanie niezgodne z prawem.
• Komisja Rewizyjna powinna wydać opinię niezwłocznie, a jej przewodniczący ma obowiązek zwołać posiedzenie i doprowadzić do procedowania wniosku. Tym bardziej, że był w tej kwestii ponaglany przez wnioskodawców.
• Brak zwołania komisji może być uznany za naruszenie art. 231 Kodeksu karnego (przekroczenie uprawnień lub niedopełnienie obowiązków przez funkcjonariusza publicznego).
  
  3. Możliwe konsekwencje prawne dla Przewodniczącego Komisji Rewizyjnej
• Skarga do wojewody – radni mogą złożyć skargę na działanie Przewodniczącego Komisji Rewizyjnej do wojewody, który sprawuje nadzór nad legalnością działań organów powiatu.
• Wniosek o odwołanie przewodniczącego komisji – radni mogą wnioskować o jego odwołanie z funkcji, jeśli istnieją podstawy do stwierdzenia, że celowo opóźniał procedowanie wniosku.
• Zawiadomienie do prokuratury – jeśli działania przewodniczącego komisji będą interpretowane jako celowe blokowanie procedury wbrew przepisom, możliwe jest zawiadomienie organów ścigania o możliwości popełnienia przestępstwa przez funkcjonariusza publicznego.

Podsumowując, Przewodniczący Komisji Rewizyjnej powinien niezwłocznie zwołać posiedzenie komisji i przedstawić opinię w sprawie odwołania starosty. Zwlekanie z tym obowiązkiem bez uzasadnionych podstaw może być uznane za działanie sprzeczne z prawem i nadużycie stanowiska.

Dość zaskakujący i niepokojący jest również fakt, że Przewodnicząca Rady Anna Morawiecka zwołała sesję nadzwyczajną na wniosek Zarządu Powiatu (30 stycznia) i zrobiła to z dnia na dzień. Natomiast ze zwołaniem sesji na wniosek radnych opozycyjnych zwleka już parę tygodni.

Fakt ten może dodatkowo obciążać Przewodniczącą Rady Powiatu i stanowić dowód na nierówne traktowanie wniosków o zwołanie sesji, co może naruszać zasady legalizmu, bezstronności i równości działania organów samorządowych.

1. Naruszenie zasady legalizmu (działania na podstawie prawa)
   • Ustawa o samorządzie powiatowym jasno określa obowiązek zwołania sesji nadzwyczajnej na wniosek radnych w ciągu 7 dni (art. 15 ust. 7).
   • Odmowa lub przewlekanie zwołania sesji opozycji, podczas gdy sesja na wniosek zarządu została zwołana natychmiast, może wskazywać na celowe działanie mające na celu blokowanie procedury odwołania starosty.
2. Nierówne traktowanie radnych – naruszenie zasady bezstronności
   • Przewodnicząca Rady Powiatu ma obowiązek jednolitego i bezstronnego stosowania przepisów wobec wszystkich radnych, niezależnie od ich przynależności politycznej.
   • Skoro sesję na wniosek zarządu zwołano „z dnia na dzień”, to trudno uznać, że istniały jakiekolwiek obiektywne przeszkody uniemożliwiające szybkie zwołanie sesji na wniosek opozycji.

Fakt, że Przewodnicząca Rady Powiatu natychmiast zwołała sesję na wniosek zarządu, a z wnioskiem opozycji zwleka przez wiele dni, jest mocnym argumentem na jej nieobiektywność i świadome blokowanie procedury odwołania starosty. Może to być uznane za działanie sprzeczne z prawem oraz zasadami demokracji.